1. Giới thiệu về IRC
IRC là gì

IRC (Internet Relay Chat) là một hệ thống chat nhiều người dùng, nhiều kênh khác nhau. Hãy tưởng tượng bạn đang ngôi trước máy tính của bạn và trò chuyện qua các tin nhắn được gõ lại với một hoặc nhiều người dùng trên khắp mạng Internet, và tất cả là thời gian thực. Trên hết, một khi bạn đã cài đặt, trò chuyện trên IRC hoàn toàn miễn phí.

Máy khách/ Máy chủ

IRC dựa trên mô hình máy khách – máy chủ. Bạn chạy một chương trình khách trên máy tính của bạn mà có thể kết nối đến máy chủ trên mạng Internet. Những máy chủ dẫn đến nhiều máy chủ khác để tạo thành một mạng lưới IRC, có thể truyền đi những tin nhắn từ một người dùng (máy khách) đến những người dùng khác. Theo cách này, người dùng từ khắp nơi trên thế giới có thể trò chuyện với những người khác theo thời gian thực.

Để tham gia vào, tất cả những điều bạn cần có là một nhà cung cấp dịch vụ Internet để bạn có thể kết nối đến Internet (nếu bạn có thể đọc trang web này, bạn đã sẵn sàng để kết nối), và một chương trình IRC ở máy khách. Trình khách phổ biến nhất dành cho Windows là mIRC, ircII cho UNIX, và Ircle cho Macintosh. Một nhà cung cấp tốt nên cài đặt một trong những trình khách đó cho bạn, nếu không bạn có thể tự tải chúng về một cách miễn phí. (Ircle và mIRC là phần mềm chia sẻ, có nghĩa là bạn có 1 tháng dùng thử miễn phí, sau đó nếu bạn thích nó và giữ nó, bạn phải trả phí cho nhà cung cấp nó).

Mạng lưới, máy chủ và các kênh

Một khi bạn đã cài đặt một nhà cung cấp dịch vụ và một trình khách, bạn đang trong tầm kiểm soát. Chọn một tên nick mà bạn thích, sau đó kết nối đến một trong nhiều mạng lưới IRC khác nhau đang cung cấp dịch vụ cho nhiều vị trí địa lý, sở thích, hoặc giáo lý. Mạng lưới rộng lớn nhất có hàng chục ngàn người trực tuyến tại bất kỳ thời điểm nào. Những người sử dụng này có thể tạo hàng ngàn kênh (thi thoảng còn được gọi một cách không chính xác là “các phòng chat”) nơi mà mọi người có thể gặp mặt nhau. Bạn có thể tham gia các kênh và thảo luận nhóm, hoặc bạn có thể lựa chọn để chat một cách riêng tư với các cá nhân.

Các cuộc trò chuyện trên một kênh giống như tại một buổi tiệc: bất kỳ người nào hiện diện đều có thể nghe về bất cứ điều gì người khác đang nói. Tuy nhiên, nếu người nào đó tới buổi tiệc muộn hoặc rời khỏi sớm, họ sẽ không thấy được những gì người khác nói trong lúc họ vắng măt. Tất cả các kênh trên IRC đều có tên bắt đầu với dấu thăng (#), như là kênh #irchelp nơi mà bạn có thể nhận được trợ giúp kỹ thuật về IRC, hoặc #new2irc nơi mà người dùng mới được mời tham gia và trò chuyện. Thông thường, tên của kênh thể hiện chủ đề mà nó bàn tới, nhưng không phải lúc nào cũng vậy.

2. Khởi động nhanh

Chúng ta sẽ giả định bạn hoặc nhà cung cấp dịch vụ của bạn đã cài đặt một trong những trình khách IRC chính. Nếu không, xem xét các liên kết trong mục trước đó. Một khi được cài đặt, hầu hết các trình khách có lối tắt để bắt đầu nhanh chóng, sử dụng các tên nick mặc định, các máy chủ và các cổng trên các máy chủ đó. (Để hỗ trợ việc phân phối tốt hơn, mỗi máy chủ cho phép các kết nối trên nhiều cổng khác nhau, thường xuyên dẫn đến thừa thãi kết nối trên cùng một mạng lười IRC).

Ví dụ, mIRC có một hộp thoại kết nối cho phép bạn lựa chọn tên nick và gợi ý một vài máy chủ để chọn lựa. Từ dấu nhắc lệnh của UNIX, ircII có thể được khởi động chỉ bằng việc gõ irc vào dòng lệnh và sẽ kết nối bạn sử dụng tên đăng nhập như tên nick của bạn và một máy chủ mặc định. Ircle có một vài biểu tượng trong thư mục của nó như là #macintosh và tất cả mà bạn cần làm chỉ là nhấp đôi vào chúng để tham gia vào kênh chat trên một mạng lưới gọi là Undernet.

Nếu các hướng dẫn khởi động nhanh không hoạt động ngay lập tức đối với bạn, đừng lo lắng, chúng chỉ giống như phần giới thiệu của bộ phim so với trải nghiệm đầy đủ về IRC. Trong phần tiếp theo, chúng tôi sẽ chỉ bạn làm thế nào để tạo một kết nối chuẩn xác đến một máy chủ, sau đó là làm thế nào để lên danh sách các kênh đang tồn tại và than gia vào chúng, cũng như là làm thế nào để tìm những người bạn của bạn và những người cùng tư tưởng với bạn.

3. Các lệnh IRC căn bản

Mỗi trình khách IRC có một khu vực để nhập nơi mà bạn có thể gõ những gì bạn muốn nói hoặc thực thi các lệnh IRC. Bạn thực thi các lệnh IRC bằng việc gõ vào một dòng mới bất cứ thứ gì bắt đầu bằng ký tự ‘/’ (dấu xổ trước). Bất cứ thứ gì mà không bắt đầu với ‘/’ được cho là một tin nhắn mà bạn đang gõ cho một người nào đó hoặc kênh nào đó. Dưới đây tôi sẽ mô tả nhiều câu lệnh thường được sử dụng hoằng ngày trong thế giới IRC. Các câu lệnh mà bạn được chỉ định gõ vào sẽ được hiển thị màu xanh dương, trong khi chữ mà bạn sẽ thấy trong phần kết quả sẽ được hiển thị màu vàng. Phần lưu ý tôi sẽ đặt sau dấu chấm phẩy và có màu đỏ.

Thêm vào đó, các trình khách dạng đồ họa như mIRC hoặc Ircle cho phép bạn sử dụng chuột để chỉ và nhấn, vì vậy bạn không cần phải tự gõ nhiều các câu lệnh. Bạn vẫn nên học các câu lệnh một cách chính xác, bởi vì chúng thường xuyên là cách duy nhất để xác định một cách chính xác bạn cần phải làm gì, và chúng cũng thường nhanh và dễ dàng hơn là việc điều hướng xung quanh các nút nhấn, thực đơn, và các hộp thoại mà đáng lẽ là giúp cho việc sử dụng của bạn trở nên dễ dàng hơn.

/HELP [tên câu lệnh tùy chọn]

Câu lệnh đầu tiên và hữu dụng nhất chính là trợ giúp trực tuyến được xây dựng bên trong bất cứ các trình khách IRC nào, chỉ bằng việc gõ ‘/help’ vào nơi mà bạn thường gõ để chat. Câu lệnh này có thể sẽ đem đến một danh sách tất cả các câu lệnh. Bạn có thể nhận trợ giúp cụ thể cho một câu lệnh, như là ‘/help who’ để nhận trợ giúp cho câu lệnh ‘/who’

You can get a quick introduction to IRC built into your client. mIRC users type /ircintro while ircII users type /help intro or /help newuser. Bạn có thể nhận một lời giới thiệu nhanh đến IRC được tích hợp sẵn trong trình khách IRC của bạn. Những người sử dụng mIRC có thể gõ ‘/ircintro’ trong khi người sử dụng ircII gõ ‘/help intro’ hay ‘/help newuser’ Nếu bạn không chắc chắn về chính tả của một câu lệnh trong mIRC, chỉ cần gõ vào vài chữ cái đầu. Cửa sổ trợ giúp (cửa sổ mà sắp xếp các câu lệnh theo thứ tự bảng chữ cái) sẽ mở lên ngay tại địa điểm đó và bạn có thể chọn để học về một câu lệnh cụ thể. Nếu bạn không chắc chắn về chính tả của một câu lệnh ircII, gõ vài chữ cái đầu tiên và nhấn phím ESC 2 lần. ircII sẽ đưa ra một danh sách các câu lệnh và các bí danh bắt đầu với tiền tố đó.

Ví dụ, bạn gõ vào dòng sau:

    /W
    ;:Nhấn ESC 2 lần

Bạn sẽ nhận được kết quả tương tự như sau:

    *** Commands:
    ***     WAIT           WALLOPS        WHILE          WHO
    ***     WHOIS          WHOWAS
    *** Aliases:
    ***     W              WA             WH             WI

/SERVER [tên máy chủ]

Mỗi máy chủ được biết tới bằng một “hostname” như irc.ais.net, us.undernet.org, irc.dal.net, hoặc irc.webbernet.net, đây là các ví dụ về tên máy chủ cho các mạng lưới EFnet, Undernet, DALnet và IRCnet. Chỉ cần gõ vào tên máy chủ cụ thể để kết nối hay chuyển sang. Ví dụ:

    /SERVER irc.psinet.com

Sau đó bạn có thể thấy lời nhắn sau báo cho trình IRC của bạn là kết nối đến máy chủ đã thành công.

    *** Looking up your hostname…
    *** Found your hostname, cached
    *** Checking Ident
    *** Got Ident response
    *** Welcome to EFNet IRC – the Internet Relay Chat Network foo
    *** Your host is irc.psinet.com, running version 2.8/hybrid-5.3
    [remaining server messages truncated]

/NICK [tên nick mới]

Thay đổi tên nick theo cách bạn muốn. Tên nick thường bị giới hạn trong 9 ký tự. Ví dụ, nếu tên nick mặc định của bạn là “foo” và bạn muốn đổi nó thành “missteen”:

    /NICK missteen
    *** foo is now known as missteen

/LIST

Liệt kê các kênh IRC, số lượng người tham gia, và chủ đề của mỗi kênh. Đây là cách bạn tìm nơi để gặp mọi người và tán gẫu.

    /LIST
    *** Channel    Users  Topic
    *** #test      1      this is a test channel
    *** #IRChelp   18     Ask questions on the channel or see www.irchelp.org
    [remainder of list not shown]

Nếu bạn ở trên một mạng lưới rộng lớn, danh sách này có thể rất dài, có thể đạt đến nhiều ngàn kênh! Nó thậm chí có thể đẩy bạn ra và khiến bạn ngắt kết nối khỏi máy chủ. Nếu điều đó xảy ra, thử sử dụng các máy chủ khác trên cùng mạng lưới đó, hoặc thay vào đó sử dụng danh sách có thể tìm kiếm của EFnet được cập nhật từng giờ, hoặc ít thường xuyên cập nhật nhưng toàn diện hơn như danh sách kênh của Liszt.

Bạn cũng có thể tìn kiếm các từ khóa cụ thể bằng việc sử dụng /LIST keyword trong mIRC, hay /LIST *keyword* trong ircII. Lưu ý là câu lệnh này có thể hoặc không thể nhanh hơn hay an toàn hơn tý nào so với một danh sách đầy đủ đang phụ thuộc vào mang lượi. Ví dụ, trên các mạng lưới như EFnet và IRCnet, trình khách của bạn nhận được danh sách dầy đủ trước và sau đó lọc ra bên trong trước khi hiển thị các kết quả trùng cho bạn. Trên Undernet, máy chủ lọc ra danh sách và chỉ gửi những kết quả trùng ra cho bạn, điều mà có thể nhanh hơn nhiều nếu bạn đang dùng một modem chậm chạp.

/NAMES #tên-kênh

Hiển thị tên nick của mọi người sử dụng trên kênh đó. Trong khi về mặt lý thuyết thì lệnh này nhằm để hoạt động cả khi bạn có và không có ở trong kênh đó, trên thực tế hầu hết mọi người ngày nay đều đặt “ẩn” và do đó sẽ không hiển thị đối với truy vấn này nếu bạn không ở cùng kênh với họ.

    /NAMES #demo
    Pub: #demo   @missteen +buddy DeepMpact @FunGuy PrettyGrl

Biểu tượng “@” chỉ ra rằng missten và FunGuy là “người điều phối kênh”, và những người đó đã được gán một “voice”. Những thuật ngữ này sẽ được mô tả chi tiết sau trong phần Các chế độ kênh.

/WHOIS [tên nick]

Hiển thị thông tin về một nick cụ thể nào đấy.

    /WHOIS buddy
    *** buddy is [email protected] (Think different.)
    *** on channels: @#demo #test123
    *** on irc via server irc.psinet.com (PSI Net EFNet IRC Server)

Cụm “[email protected]” trông giống như một địa chỉ thư điện tự nhưng thực ra abcd là tên tài khoản trên “hostname” dialup-6.provider.com của máy tính mà người sử dụng đang dùng. Người sử dụng không thể tùy tiện thay đổi hostname bởi vì đó là địa chỉ của máy tính trên mạng Internet, và nó được yêu cầu để máy chủ IRC có thể giao tiếp với máy tính người dùng một cách chính xác. Tiếp theo, trong dấu ngoặc đơn, người dùng hiển thị một tin nhắn cá nhân thay vì tên thật.

Dòng thứ 2 hiển thị anh ta đang ở các kênh “công cộng” #demo và #test123, và biểu tượng @ có nghĩa là anh ấy là người quản lý của kênh #demo, các kênh “bí mật” không hiển thị đối với người dùng khác. Cuối cùng dòng thứ 3 hiển thị máy chủ IRC nào anh ta đang sử dụng. Chúng ta sẽ thảo luật về các kênh công cộng/bí mật và người điều hành trong phần 3 sau.

/AWAY lời-nhắn

Để lại một lời nhắn giải thích rằng bạn đang không chú ý đến IRC.

    /AWAY getting coffee, be back in 5 mins
    You have been marked as being away

Nếu bạn của bạn /whois missteen bây giờ, họ sẽ nhận được 3 dòng được mô tả trong khu vực /whois bên trên, cộng thêm một dòng cuối nói rằng:

    *** missteen is away: getting coffee, be back in 5 mins

/AWAY mà không có bất cứ đối số nào sẽ xóa bỏ lời nhắn được tạo ở trên.

    /AWAY
    You are no longer marked as being away (or something to that effect)

/QUIT [lời chia tay]

Dùng để thoát khỏi IRC (và cũng thoát khỏi bất cứ kênh nào mà bạn đang tham gia).

    /QUIT Cháy nhà rồi!
    *** Signoff: missteen (Cháy nhà rồi!)

Đó là tất cả những gì tôi muốn giới thiệu đến các bạn trong phần A, hẹn gặp lại các bạn trong các bài viết tiếp theo về sử dụng IRC nhé.

Dịch bởi: Monk – an anonymous member
Nguồn: http://www.irchelp.org/irchelp/irctutorial.html

Last modified on December 9th, 2020 at 1:01 am

10cth1